Perbezaan Transkripsi fonetik dan fonemi

Huraikan perbezaan dan persamaan antara transkripsi fonetik dengan transkripsi fonemik.

Pengenalan Transkripsi

Transkripsi adalah penurunan lambang-lambang bunyi daripada lambang tulisan yang mencatat sesuatu dalam kehidupan.Transkripsi ialah penulisan dalam bentuk lambang-lambang fonetik daripada lambang-lambang tulisan huruf-huruf biasa. Semua lambang dapat dipakai bagi merakamkan bunyi secara bertulis. Hanya setelah bunyi-bunyi ini terakam dalam bentuk lambang barulah bunyi tersebut dapat dianalisa. Menurut Abdul Hamid Mahmood & Nurfarah Lo Abdullah,( 2007), transkripsi juga menurunkan lambang-lambang bunyi sebutan ke dalam bentuk lambang-lambang fonetik setepat mungkin mengikut sebutan sebenar penutur sesuatu bahasa.

Proses catatan pertukaran transkripsi adalah dalam bentuk tulisan dengan menggunakan satu sistem tanda graf. Penggunaan abjab transkripsi ditentukan oleh International Phonetics Association (IPA).

Kepentingan transkripsi

(i) Transkripsi dapat membantu orang lain menyebut perkataan dengan bunyi yang betul.

(ii) Ia juga dapat membantu pelajar membebaskan diri daripada ikatan ejaan dan dapat menumpukan perhatian kepada keaslian bunyi fonetik.

(iii) Penghasilan sebenar bunyi yang disebabkan ciri-ciri bunyi seperti tekanan dapat membezakan pengertiannnya.

(iv) Transkripsi membantu membentuk atau mencipta keharmonian yang setepat mungkin di antara teks dan bunyi.

(v) Bertujuan mengubah fonem kepada bentuk tulisan dan dapat dibaca dengan tepat.

Terdapat dua jenis transkripsi dalam bahasa Melayu iaitu transkripsi fonetik dan transkripsi fonemik.Transkripsi fonetik dikenali sebagai transkripsi sempit dan transkripsi fonemik dikenali sebagai transkripsi luas.

Transkripsi fonetik

Transkripsi fonetik bermaksud satu cara merakamkan bunyi-bunyi bahasa dengan menggunakan lambang-lambang fonetik yang diiktiraf di peringkat antarabangsa. Dalam transkripsi fonetik pengkaji berusaha memberi lambang fonetik secara sangat terperinci dengan bunyi yang diucapkan atau tulisan yang dipindahkan ke dalam transkripsi fonetik tersebut. Transkripsi fonetik juga digunakan oleh pengkaji dialek. Lambang fonetik di tulis dalam kurungan [ ].

Terdapat pelbagai lambang dalam transkripsi fonetik ini. Sebagai contoh, lambang pembibiran [w], penyegauan (nasalisasi) [ ~ ], perengkungan [L, d, z ], penglelangitkerasan [j] dan pengglotisan [ˀ]. Dalam transkripsi fonetik terdapat segala bunyi segmental, jenis koartikulasi dan juga ciri-ciri suprasegmental yang ditumpangi oleh perkataan atau ayat dalam transkripsi ini. Oleh itu, transkripsi bertujuan untuk mencatatkan setepat mungkin semua sifat yang terdapat pada pengucapan seseorang penutur yang natif. Walau bagaimanapun, tidak semua bunyi koartikulasi wujud dalam bahasa Melayu (Abdul Hamid Mahmood & Nurfarah Lo Abdullah, 2007)

6.2 Transkripsi Fonemik 

Transkripsi fonemik juga dikenali sebagai transkripsi luas. Dalam transkripsi fonemik tiada koartikulasi. Oleh itu, transkripsi fonemik adalah berbeza dengan transkripsi fonetik kerana transkrispi fonemik tidak menggunakan ciri-ciri koartikulasi atau ciri-ciri suprasegmental seperti dalam transkripsi fonetik. Transkripsi fonemik hanya bertujuan untuk memberikan lambang-lambang bunyi dengan mudah dalam bentuk lambang bunyi segmental sahaja. Transkripsi fonemik mencatatkan bunyi-bunyi bahasa dengan mengelompokan fonem-fonem yang terdapat dalam sesuatu bahasa itu dengan mudah dan secara umum.

Ia lebih ditumpukan transkripsi dalam bentuk tulisan.Contohnya seperti berikut:

Fonem adalah bunyi bahasa yang memberikan perbezaan erti. Contohnya kata baru dan balu, bunyinya hampir sama tetapi yang membezakan antara keduanya ialah fonem [r] dan [l]. Maka /l/ dan /r/ adalah fonem.

Fonem adalah unit bahasa yang terkecil yang berfungsi. Ia merupakan unit yang bermakna dan terdiri daripada beberapa unit bunyi. Contohnya perkataan malu terdiri daripada empat unit bunyi iaitu m,a,l,u. Unit kecil inilah yang dikatakan sebagai fonem. Fonem dan transkripsinya hendaklah diletakkan dalam kurungan / /.

Jadual ini menunjukkan perbezaan dan persamaan antara transkripsi fonetik dan transkripsi fonemik.

Tulisan Rumi	Transkripsi fonetik	Transkripsi fonemik
Percaya	[#pǝrčaja#]	/#pǝrčaja#/
Ialah	[#ijalah#]	/ijlah#/
Yang	[#jaŋ#]	/#jaŋ#/
Untuk	[#unwtoɂ#]	/#untoɂ#/
Melalui	[#mǝlaluwi#]	/#mǝlalui#/
Juga	[#ᴡǰuga#]	/#ǰuga#/
Saya	[#saja#]	/#saja#/

Contoh Ayat Tulisan rumi

i) Emak pergi ke pasar.

ii) Buku itu di atas meja.

iii) Kucing itu kelaparan.

Contoh Transkripsi Fonetik

i) [#ǝmaɂ pǝrgi kǝ pasar#]

ii) [#buwku iwtu di atas meǰa#]

iii) [#kuciŋ iwtu kǝlaparan#]

Contoh trankripsi Fonemik

i) /#ǝmaɂ pǝrgi kǝ pasar#/

ii) /#buku itu di atas meǰa#/

iii) /#kuciŋ itu kelaparan#/

 Perbezaan transkripsi fonetik dan fonemik

i.Transkripsi fonemik kurang menggunakan lambang dan tanda diakritik. Tujuannya adalah untuk menghasilkan persembahan yang tidak taksa dalam bentuk penyebutan. Tanda / / digunakan dalam transkripsi fonemik.

ii.Transkripsi fonetik pula menggunakan lambang yang lebih khusus. Ia juga sesuai digunakan dalam semua bahasa. Lambang-lambang dan tanda diakritik digunakan dengan menggunakan kurungan [ ].

iii. Dalam transkripsi fonetik, mesti terdapat alat artikulasi tambahan, manakala transkripsi fonemik tiada alat artikulasi tambahan.

iv. Transkripsi fonetik boleh digunakan dalam dalam apa jua bahasa dan boleh digunakan bagi siri bunyi ujaran yang sengaja dibentuk bagi latihan pendengaran fonetik manakala transkripsi fonemik boleh digunakan sebagai asas bagi semua bahasa.

v. Perbezaan di antara sistem abjad (penulisan) dengan penghasilan sebenar bunyi. Ini disebabkan ciri-ciri bunyi seperti tekanan yang membawa pengertian yang berbeza.

 Persamaan antara transkripsi fonetik dan transkripsi fonemik

Persamaan di antara  kedua-dua transkripsi ini tidak menggunakan semua tanda baca dalam bahasa.